‘De Zonnebloem maakt Nederland een stuk toegankelijker’

'De Zonnebloem maakt Nederland een stuk toegankelijker'

‘Nederland is lang niet zo toegankelijk voor mensen met een beperking als je zou denken.’ Dat zegt Marc Damen, directeur van Nationale Vereniging de Zonnebloem, de vereniging die zich inzet voor een samenleving waaraan mensen met een lichamelijke beperking zorgeloos en vanzelfsprekend kunnen deelnemen. ‘Hellingbanen, rolstoeltoiletten, je moet er in ons land met een lampje naar zoeken.’

Marc Damen is nu vijf jaar directeur van de Zonnebloem. Hij leerde veel van de verhalen van mensen met een lichamelijke beperking, maar pas toen hij kortstondig zelf in een rolstoel zat, begreep hij het écht. ‘Ik had mijn been gebroken en zat zes weken in een rolstoel. Toen ik naar een terrasje ging, werd aan degene die mijn rolstoel duwde gevraagd wat ik wilde drinken. Dat is toch bizar? Omdat ik in die stoel zit, hoef ik niet betutteld te worden.’

Zijn ervaring onderstreept de ambitie van de Zonnebloem: een samenleving waar iedereen, beperking of niet, gelijkwaardig onderdeel van uitmaakt. Ruim 30.000 vrijwilligers in heel Nederland zetten zich daarvoor in. Ze regelen en begeleiden vakanties, zoals de beroemde Rijncruises, bedenken dagtochtjes en gaan op bezoek. Damen: ‘Vooral die bezoekjes zijn het meest laagdrempelige vrijwilligerswerk dat er bestaat, dat kan iedereen. Ook mensen die de Nederlandse taal niet machtig zijn, kunnen meedoen. Veel deelnemers vinden het fijn om een kopje koffie te drinken en te kletsen over de kleinkinderen, het weer en televisieprogramma’s. Mensen gaan ook graag even de deur uit, naar het winkelcentrum, een koffietentje, de kerk of de begraafplaats.’

Wandelen in de regen

Damen ervoer dat toen hij zelf als vrijwilliger met een oudere deelnemer op stap ging. ‘Ze wilde naar het winkelcentrum om de hoek. Daar was ze al heel lang niet geweest, omdat ze niemand had om haar rolstoel te duwen. Via Google Street View had ze alles precies uitgezocht, ze wist welke winkel waar zat en waar ze naartoe wilde. Toen het ging regenen, stelde ik voor om in een cafeetje even koffie te drinken. Maar ze zei: ‘Ach meneer, vindt u het erg om gewoon even met mij door de regen te wandelen? Ik heb al zo lang geen regen meer gevoeld op m’n hoofd.’ En dan denk ik: dit is Nederland, dit is een mevrouw die een leven als ieder ander wil leiden. En nu zit zij letterlijk achter de geraniums en snakt ernaar om regen te voelen.’

Iedereen gelijkwaardig

De Zonnebloem doet meer dan de bezoekjes en vakanties, sinds 2014 zijn er ook speciale Zonnebloemauto’s te huur. ‘Volledig rolstoeltoegankelijk, zodat je kunt gaan en staan waar je wilt. Mensen zijn door die auto niet meer afhankelijk van onze groepsreizen om eropuit te gaan. Hij is met een B-rijbewijs te huur vanaf 45 euro per dag, een prijs die je bij een autoverhuurbedrijf ook betaalt voor een normale auto. Deze gunstige prijsstelling is mogelijk dankzij de steun van onze donateurs. Afhankelijk van het type auto kunnen er nog vier of vijf andere passagiers mee, dus je kunt met die auto met je hele gezin op pad.’ En er zijn Zonnebloemfietsen, riksja- of bakfietsmodellen, waarop de rolstoel kan worden bevestigd om samen te gaan fietsen. ‘We staan er als nationale vereniging voor dat mensen allemaal gelijkwaardig worden behandeld. Niet worden voorgetrokken, maar zeker ook niet achtergesteld.’

Nationale Vereniging de Zonnebloem - Strand

Nederland geen koploper

Gek genoeg loopt Nederland niet voorop als het gaat om toegankelijkheid voor mensen met een lichamelijke beperking, heeft directeur Damen gemerkt. ‘Een paar jaar geleden was ik op vakantie in Taiwan en daar was werkelijk bij iedere stoeprand een hellingbaan voor mensen met een rolstoel of rollator. Bij ieder metrostation daar zijn liften, daar moet je in Nederland met een lampje naar zoeken. We lopen echt flink achter bij andere landen, ook binnen de EU. Te veel locaties komen ermee weg dat ze niet goed toegankelijk zijn. Terwijl de oplossingen vaak simpel zijn: een bankje waar mensen even kunnen zitten, een kletskassa in de supermarkt.’

Het is geen onwil, weet Damen uit ervaring. Voordat hij begon bij de Zonnebloem, was hij directeur van een attractiepark. Ook daar zette hij zich in voor toegankelijkheid. ‘Het viel de schoonmaakploeg op dat ze de handdoekautomaat in het invalidentoilet niet vaak hoefden bij te vullen. Bleek dat we de spiegel bij de wastafel en de handdoekjes op de normale hoogte hadden laten ophangen, waardoor mensen vanuit hun rolstoel daar niet bij konden. Gelukkig hebben we nu bij de Zonnebloem vrijwilligers die als mystery guests attracties en locaties toetsen op toegankelijkheid. Zij kunnen organisaties wijzen op dit soort blunders.’

Foto's: Nationale Vereniging de Zonnebloem

Ook bijdragen?

De Zonnebloem is groot dankzij de 30.000 vrijwilligers, maar er kunnen altijd meer mensen bij. ‘Vrijwilligerswerk is verrijkend’, zegt Damen. ‘Na mijn rondje wandelen met de oudere dame, bedankte ze me met tranen in haar ogen voor een fijne middag. Zo makkelijk is het om iemand blij te maken. Dat geeft energie.’

De Zonnebloem is altijd op zoek naar vrijwilligers die ondersteuning bieden aan mensen met een lichamelijke beperking. Zoals bij vakanties, dagjes uit, een bezoek aan huis of met behulp van de Zonnebloemauto of -fiets. Meer informatie over het vrijwilligerswerk en over donatiemogelijkheden vindt u op de website zonnebloem.nl.

Steun de Zonnebloem

Luister naar ‘Goed Doen’, de podcast met Marc Damen

De Zonnebloem maakt zich sterk voor mensen vanaf 18 jaar met een lichamelijke beperking. Ze doet dit door vrijetijdslocaties beter toegankelijk te maken.

Luister via Apple Podcasts Luister via Spotify