De volatiliteit op de financiële markten zal voorlopig bovengemiddeld blijven.
Nadat het faillissement van de Silicon Valley Bank eerder bij beleggers paniek veroorzaakte, wakkerde de Zwitserse bank Credit Suisse de onrust over banken op financiële markten verder aan. Het aandeel van Credit Suisse kreeg woensdag een harde klap en de koers daalde 22%. Het rendement op obligaties van de Zwitserse bank schoot omhoog.
De Zwitserse centrale bank, SNB, schoot te hulp met een lening aan Credit Suisse van CHF 50 miljard tegen het Zwitserse geldmarkttarief met een opslag van 0,5%-punt. Dat bracht verlichting en liet de koers van het aandeel van de geplaagde bank donderdag bij opening van de beurs met 40% oplopen.
Credit Suisse kondigde verder aan om enkele uitstaande seniorleningen te gaan inkopen met een tegenwaarde van USD 3 miljard. Dit kan nu tegen een aantrekkelijke koers en het optimaliseert de rentelasten, aldus de bank. Ook deze actie moet het vertrouwen bij beleggers herstellen.
De turbulentie rond Credit Suisse heeft geen rechtstreeks verband met het faillissement van Silicon Valley Bank. Het gaat over de specifieke situatie van de Zwitsers.
Credit Suisse gaat al een aantal jaren gebukt onder een onduidelijke strategie, diverse herstructureringen en zelfs enkele schandalen. In deze context zorgden vragen van de Amerikaanse toezichthouder SEC er recent nog voor dat publicatie van Credit Suisses jaarverslag 2022 moest worden uitgesteld. In dat jaar werd trouwens een verlies geboekt van CHF 7,3 miljard. Tegenvallende inkomsten bij Investment Banking en herstructureringskosten waren belangrijke oorzaken.
Gisteren kreeg het aandeel een nieuwe klap nadat de Saudi National Bank, met 9,9% de grootste aandeelhouder, verdere deelname aan kapitaalverhogingen uitsloot. Officieel omdat hun regels geen belang van méér dan 10% toelaten.
Op zich niet. Eind 2022 lag de zogenaamde CET1-kapitaalratio op 14,1%. Ook qua liquiditeit waren de ratio’s aanvaardbaar. Zo bedraagt de zogeheten Liquidity Coverage Ratio (LCR-ratio) 150%, wat wil zeggen dat Credit Suisse met aanwezige liquide bezittingen op korte termijn aan 150% van haar verplichtingen kan voldoen.
Desalniettemin gaat met name de liquiditeit al enige tijd geleidelijk achteruit. Eind 2021 lag de LCR-ratio nog boven de 200%. Reden was dat er in 2022 voor CHF 118,5 miljard aan deposito’s werd opgevraagd op een balanstotaal van CHF 531 miljard. Maar de liquiditeitssteun van de Zwitserse centrale bank SNB krikt de LCR-ratio per direct op naar de 197% (bron: Bloomberg).
Vertrouwen is hét belangrijkste bezit van een bank. En dat geldt in het bijzonder voor een wealth manager, waar klanten hun bezittingen (spaargelden) stallen en vervolgens snel kunnen wegtrekken. Het bovengemelde volume aan opvragingen is dan misschien geen ‘run op de bank’, maar we kunnen het wel bestempelen als een ‘walk naar de bank’.
Met de steunoperatie geeft de Zwitserse centrale bank een sterk signaal af. Er is tijd gekocht om verder orde op zaken te stellen, waarbij Credit Suisse tegen schappelijke voorwaarden geld kan lenen.
Gegeven de grootte van Credit Suisse én de reputatie van het Zwitserse banklandschap die hiermee op het spel staat, is het ook moeilijk in te denken dat Credit Suisse aan zijn lot wordt overgelaten. De bank valt in de categorie ‘systeembank’.
Eind 2022 stond er voor CHF 188 miljard schuldfinanciering op de balans van Credit Suisse. Verder waren er bijna CHF 12 miljard verplichtingen aan banken.
Onduidelijk is echter waar al deze verplichtingen precies zitten en in welke mate ze geconcentreerd zijn. Het feit dat Credit Suisse in een ruim aantal landen actief is, zou wat die concentratie betreft een verzachtende omstandigheid kunnen zijn. Hoe dan ook, de problemen bij Credit Suisse kunnen uitdijen. Zowel in het financiële systeem als breder in de economie.
Aan de andere kant zijn de aangestipte bedragen bij Credit Suisse niet vergelijkbaar met wat er tijdens de bankencrisis van 2008 op het spel stond. Daarnaast zijn de problemen, net als bij Silicon Valley Bank, niet veroorzaakt door verliezen op de kredietverlening aan ondernemingen of huishoudens. Zodat de uiteindelijke, eventuele gevolgen van verdere turbulenties weliswaar voelbaar zouden zijn, maar alsnog van een andere orde dan in de bankencrisis. Mede ook door het snelle ingrijpen van centrale banken met liquiditeitsvoorziening en de hogere kapitaalbuffers.
Tot slot is het uitkijken óf en hóe centrale banken hun monetair beleid aanpassen de komende tijd. Zowel de Zwitserse SNB, als de Europese Centrale Bank als de Amerikaanse Fed.
Aanhoudende problemen in de financiële sector maken een recessie waarschijnlijker. Wat eerder vraagt om een lagere dan een hogere beleidsrente. Dit plaatst centrale banken voor een dilemma, gegeven de inflatiedruk. Wellicht gaan centrale banken vooralsnog verder met het optrekken van de rente, maar de kans dat zoiets in kleinere stapjes gebeurt dan eerder verwacht, is toegenomen.
Uiteindelijk kunnen we dus eindigen met een beleidsrente die minder hoog gaat en minder lang hoog wordt gehouden. Maar zover zijn we nog niet, hoewel de gebeurtenissen zich nu snel opvolgen. De marktverwachtingen voor de Amerikaanse beleidsrente voor begin 2024 liggen inmiddels op 3,85% en dat is aanzienlijk lager dan het huidige niveau van 4,75%.
Sedert medio 2022 hebben we reeds een tilt naar voorzichtigheid in ons beleid. Die blijft vooralsnog behouden.
Het is afwachten wat de gevolgen zijn van de bankenonrust op de daadwerkelijke economie. De financiële condities worden krapper. Minder en duurdere kredietverlening remt de groei. Maar in welke mate consumenten en bedrijven negatief gaan reageren, blijft onzeker. Neemt niet weg dat de volatiliteit op financiële markten op de korte termijn naar verwachting bovengemiddeld zal blijven.