UBO-registers binnenkort weer beperkt openbaar?

Sinds november 2022 zijn UBO-registers niet meer openbaar. Maar recent kwam de minister van Financiën met een wetsvoorstel waarmee de registers toch weer geraadpleegd kunnen worden. In deze blog leg ik uit wat dit inhoudt.

In Nederland is op 27 september 2020 het UBO (Ultimate Beneficial Owner)-register ingevoerd. Per 1 november 2022 is daar het UBO-register voor trusts en soortgelijke juridische constructies bijgekomen. Het zijn aparte registers naast het Handelsregister, die ook door de Kamer van Koophandel (KvK) worden beheerd. 

Op 22 november 2022 concludeerde het Europese Hof van Justitie dat de ongeclausuleerde toegang van de UBO-registers een schending is van de grondrechten ‘recht op privacy’ en ‘recht op bescherming persoonsgegevens’. Deze uitspraak heeft ertoe geleid dat minister Kaag van Financiën besloot dat de KvK sindsdien geen informatie uit de UBO-registers mag verstrekken. 

Op basis van de vierde anti-witwasrichtlijn is Nederland – net als de andere EU-lidstaten – verplicht om een centraal UBO-register aan te houden en bepaalde partijen inzage te verlenen in de opgeslagen informatie als er sprake was van een legitiem belang. In 2018 is de richtlijn aangepast. Een van de wijzigingen was dat elk lid van de bevolking het UBO-register kan inzien en in beginsel ongeclausuleerde toegang kan krijgen tot de volgende gegevens van de UBO: naam, nationaliteit, geboortemaand en -jaar, woonstaat en de aard en omvang van het gehouden economisch belang.

Sinds de invoering van de UBO-registers maken UBO’s zich zorgen over hun privacy, vooral omdat  iedereen het register kan raadplegen en omdat er bepaalde websites zijn – zoals company.info – die de te verkrijgen informatie bundelen. Hierdoor kan niet alleen inzage worden verkregen in wie er een belang heeft in een entiteit, maar ook welke waarde dat belang heeft.

Vanaf de uitspraak van het Hof op 22 november 2022 zijn de UBO-registers dus niet meer openbaar. Op 30 mei 2023 is de minister van Financiën met een conceptwetsvoorstel gekomen om ervoor te zorgen dat de registers op korte termijn toch weer geraadpleegd kunnen worden. De internetconsultatie voor dit wetsvoorstel staat open tot en met 28 juni 2023.

De minister stelt voor om de inzage in het UBO-registers te beperken. De beperking houdt in dat de registers niet langer voor iedereen raadpleegbaar zijn. De volgende partijen houden toegang tot de UBO-registers:

A. Partijen waarvan op basis van de anti-witwasrichtlijn verplichte toegang moet worden geregeld, te weten: 

• de bevoegde autoriteiten en FIU’s, de meldingsplichtige entiteiten, als onderdeel van het klantenonderzoek dat zij volgens de anti-witwasrichtlijn moeten verrichten;
• elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die een legitiem belang kan aantonen; 
• natuurlijke personen en rechtspersonen bij UBO-register voor trusts en soortgelijke juridische constructies, voor zover het gaat om juridische constructies met een meerderheidsbelang in een buiten de EU opgerichte juridische entiteit.

B. Partijen die toegang krijgen in het belang van de naleving van sancties en het toezicht en de handhaving daarop.

C. Bestuursorganen waarvoor het door een wettelijke of Europeesrechtelijke verplichting noodzakelijk is om UBO’s te achterhalen.

D. Partijen die staan ingeschreven in de UBO-registers, voor zover het hun eigen gegevens betreft.

De voorgestelde beperking leidt er dus toe dat de registers niet meer door iedereen te raadplegen zijn. Hoe personen hun recht op inzage kunnen bewijzen, wordt in latere wetgeving vastgelegd. Belangrijk zal zijn hoe het begrip ‘legitiem belang’ ingevuld gaat worden.​

Bent u een UBO en is privacy belangrijk voor u? Neem dan contact op met uw private banker om te bespreken wat deze verandering voor u inhoudt. Via onze blogs houden wij u op de hoogte over dit onderwerp.

Geschreven naar de stand van zaken op 5 juni 2023.