• SVB ging failliet door een slecht beheerde balans en strenger monetair beleid van de Fed
• Het faillissement komt níet door harde kredietverliezen zoals in de bankencrisis van 2007
• Maatregelen beschermen depositohouders en verschaffen extra liquiditeit aan banken

---

Het faillissement van de Amerikaanse  Silicon Valley Bank (SVB) blijft nazinderen. Beleggers vluchten naar (staats)obligaties, terwijl met name bankaandelen het moeilijk hebben. In dit artikel geven we een overzicht van de meest relevante factoren die spelen, opgesplitst in ‘onrustwekkend’ en ‘geruststellend’. Waarna we, alles tegen elkaar afwegend, een aantal conclusies trekken.

  

Waarom we ons fundamentele zorgen moeten maken.

• Hoewel SVB een nichebank was, gericht op durfkapitaal-cliënten, zoals technologische startups, was het geen onbelangrijke speler. SVB was in grootte de zestiende bank in de VS met een balanstotaal van zo’n $ 211 miljard USD. Hiermee is SVB het grootste faillissement van een traditionele bank in de VS sinds Washington Mutual in 2008.

 

• Bron van het SVB-debacle is dat de bank niet meer kon voldoen aan het opvragen van cliëntdeposito’s. Een liquiditeitsprobleem dus.

 

• Aanvankelijk vroegen SVB-klanten hun geld op, los van de situatie bij SVB.  Omdat haar type klanten nu eenmaal massaal cash verbrandt voordat zij winstgevend worden, zijn grote opvragingen niet zo abnormaal.

 

• Het strakkere monetaire beleid van de Amerikaanse centrale bank, de Fed, maakt de financieringsmogelijkheden voor durfkapitaal er echter niet gemakkelijker op. Daardoor moeten SVB-klanten steeds méér de reserves op hun bankrekening aanspreken.

 

• Toen duidelijk werd dat SVB bezittingen met groot verlies moest verkopen om hun klanten aan het opgevraagde geld te helpen, smolt het eigen vermogen weg, evenals het vertrouwen van klanten. Het liquiditeitsprobleem ging naadloos over in een solvabiliteitsprobleem en als gevolg van deze neerwaartse spiraal volgde er een bankrun.

 

• Klantvertrouwen is hét belangrijkste bezit van een bank. Niets sluit uit dat ook andere instellingen het slachtoffer worden van een vertrouwenscrisis.  Met name kleinere, regionale banken of andere nichespelers zijn potentieel kwetsbaar. Zo moest, naast SVB, ook de nauw aan de cryptowereld gelinkte Signature Bank de deuren sluiten.

 

• Een ongeluk komt zelden alleen. Na de val van de eerste slachtoffers van de bankencrisis in 2008 duurde het tot 2010 voordat de faillissementsgolf in de Amerikaanse bankensector over de top heen was. We moesten zelfs tot 2018 wachten voordat we weer een jaar hadden zonder fatale bankongelukken.

 

• Markten gaan in risk off-modus. Amerikaanse (S&P 500) en Europese (Europe Stoxx 600) aandelen gaven afgelopen week ongeveer 5% prijs. Indicaties omtrent de voorwaarden waaraan banken aan elkaar uitlenen, zijn ongunstiger dan bij de uitbraak van de pandemie. Er heerst enig wantrouwen.

 

Waarom we ons géén fundamentele zorgen moeten maken.

• SVB is een specifieke situatie, waarbij slecht management van de balans een belangrijke rol speelde in de ondergang.

 

• Cruciaal voor beleidsmakers is het vermijden van een run op andere banken. In deze context kwamen er twee belangrijke maatregelen:
   
  • Alle SVB-depositohouders zullen worden vergoed. Ook als het bedrag op hun rekening hoger is dan $ 250.000, het eigenlijke plafond van het Amerikaanse depositogarantiestelsel.
     
  • De Fed biedt banken, indien nodig, liquiditeiten aan tegen onderpand van kwalitatieve obligaties. De Fed neemt deze obligaties tegen nominale waarde in rekening. Dat is belangrijk, want SVB geraakte juist in moeilijkheden omdat de bank sterk in prijs gedaalde obligaties moest verkopen nadat de rente de afgelopen maanden fors hoger ging. De verliezen op deze verkochte obligaties veegden het eigen vermogen weg. Door obligaties aan nominale waarde te aanvaarden als onderpand voor liquiditeit, omzeilt de Fed dit potentiële probleem bij andere banken.

 

• De turbulenties op de Amerikaanse bankenmarkt roepen nare herinneringen op aan de bankencrisis van 2007-2009. Toch loopt deze vergelijking in grote mate mank.

 

• 2007-2009 was te wijten aan oplopende verliezen op vastgoedkredieten én de ruime verspreiding van ondoorzichtige producten in het financiële systeem. Dat is nu níet het geval. SVB kwam in de problemen door een slecht beheerde balans. Bovendien zou het counteren van vertrouwensverlies in andere banken relatief ‘eenvoudig’ moeten zijn met de genomen maatregelen. In essentie: depositohouders geruststellen en banken van liquiditeit voorzien.

 

• Door strengere regelgeving zijn banken wereldwijd beter gekapitaliseerd dan indertijd. Opvallend in dit verband is trouwens dat SVB niet onderworpen was aan stresstesten van de Fed, ondanks het balanstotaal van $ 211 miljard. In de eurozone daarentegen worden banken al vanaf een balans van € 30 miljard op het ‘stressrooster’ gelegd. Dit houdt in dat gekeken wordt hoe de balans zich in diverse moeilijke scenario’s gedraagt. Een fors hogere rente, met dalende obligatieprijzen, is er daar één van.

 

• Daarnaast krijgen Europese banken ook liquiditeitsregels opgelegd. Die moeten ervoor zorgen dat zij een stressperiodes van 30 dagen kunnen doorstaan. Dergelijke regels waren er niet voor SVB.

 

 

• Het failliet van SVB is geen fait divers. In essentie is het een gevolg van het aangetrokken monetaire beleid van de Fed en daarop onaangepast balansbeleid.

 

• Het is onduidelijk óf andere en eventueel wélke (kleinere) banken in een gelijksoortige situatie verkeren.

 

• Het faillissement is echter géén gevolg van harde kredietverliezen op leningen aan ondernemingen of gezinnen.

 

• De doortastende maatregelen om alle depositohouders te beschermen en banken extra liquiditeit te verschaffen, kunnen verdere bankruns voorkomen.

 

• Bij teruggekeerde rust zal dit alles de Fed er wellicht niet van weerhouden om de rente verder op te trekken. Tenminste, als de inflatiecijfers daar om vragen. ‘Ongelukken’ als met SVB zijn, cynisch uitgedrukt, zelfs gangbaar bij een scherper monetair beleid. Dit vereist maatregelen, zoals die ook zijn genomen, maar die staan los van het monetaire beleid dat de Fed voert ter bestrijding van de inflatie.

 

• Van Lanschot Kempen reduceert in haar beleggingsbeleid sinds een jaar het risicoprofiel van de portefeuilles. Door geheel of gedeeltelijk afscheid te nemen van hoogrenderende obligaties, bedrijfsobligaties, grondstofposities en aandelen.

 

• Eén van de onderliggende motivaties hiervoor is het strengere monetaire beleid. Zonder dat er een expliciet verband is met gebeurtenissen, zoals die zich de jongste dagen hebben voorgedaan. Met de impact van het monetaire beleid bedoelen we vooral het uiteindelijk vertragende effect op de economische groei, wat zich naar verwachting zal weerspiegelen in de bedrijfswinsten.

 

Luc Aben is hoofdeconoom bij Van Lanschot