Financiële Markten 

• Amerikaanse aandelen sloten de afgelopen week positief af. De S&P 500-index steeg met 1,1%. Voor het eerst in de geschiedenis bereikte de index de grens van 6000 punten.
   
• In Europa was het gematigder, met de Euro Stoxx 600 die een winst van 0,35% liet zien. Met name de Franse beurs (CAC40, -0,3%) kampte met politieke spanningen. Premier Barnier probeert een verkappende begroting door het parlement te krijgen, maar zijn minderheidsregering wordt de facto gegijzeld door de fracties aan de meer extreme zijden van het politieke spectrum.
   
• Frankrijk kan in een bredere context mogelijk worden gezien als een voorbeeld van de grotere uitdaging waarmee Europa wordt geconfronteerd. Het land probeert budgettaire hervormingen te combineren met aanzienlijke investeringsnoden, zoals in defensie of de energietransitie, terwijl het ook rekening houdt met maatschappelijk ongenoegen. Dit verklaart waarom die hervormingen naar verwachting relatief gematigd zullen zijn, waardoor tekorten waarschijnlijk hoger blijven dan in de periode vóór de pandemie.
   
• Het economische momentum in de eurozone blijft voorlopig matig. Dit werd opnieuw geïllustreerd door de lage Duitse IFO-indicator en de Economic Sentiment Index van de Europese Commissie.
   
• Vanuit een beleggers perspectief is de keerzijde van de medaille echter dat de kansen op een 50 basispunten-renteverlaging door de ECB in december toenemen. Tegelijkertijd blijft de hardnekkige diensteninflatie (3,9% in november volgens de eerste inschatting) een punt van zorg.
   
• Zoals wij vorige week al schreven, is deze hardnekkigheid geconcentreerd in een beperkt aantal sectoren. Bovendien zijn er signalen dat de prijsdruk begint af te nemen wat de verwachting versterkt dat de situatie in de toekomst zal verbeteren. Toch blijft het afwachten: „De praktijk zal het moeten uitwijzen.”
   
• De geluiden vanuit de ECB zijn verdeeld. Vanuit Zuid-Europese lidstaten klinkt de roep om forsere stappen richting een versoepeling van het monetaire beleid. Tegelijk komt er vanuit de ECB zelf weerstand. Duitse directielid Schnabel benadrukte opnieuw het belang van een geleidelijke aanpak.
   
• Hoe dan ook, de combinatie van matige economische cijfers en het vooruitzicht op een uiteindelijk afkoelende (diensten)inflatie zet druk op de langetermijnrente. In Duitsland daalde deze met 17 basispunten, mede door een eveneens dalende Amerikaanse langetermijnrente (-24 basispunten).
   
• Deze daling in de VS werd echter niet sterk ondersteund door inflatiecijfers. Volgens de voor de Fed belangrijke PCE-index bedroeg de kerninflatie (exclusief woonkosten) in oktober 0,35% maand-op-maand, een relatief stevig cijfer. Toch leken beleggers tevreden met het feit dat de algemene inflatie (0,2% maand-op-maand) in lijn lag met de verwachtingen.
   
• Verder gaven inkomenscijfers uit de VS aan dat de consument nog steeds voldoende ruimte heeft om de economie te ondersteunen. De persoonlijke inkomens stegen in oktober met 0,6% ten opzichte van de voorgaande maand. Zelfs als de Fed in december zou besluiten om een pauze in de neerwaartse rentebijstellingen in te lassen, hoeft dat geen grote hinderpaal te zijn voor aandelenmarkten. De financiële slagkracht van de consument blijft zorgen voor een solide groeimomentum en sterke bedrijfswinsten.
   
• Beleggers hebben hun verwachtingen voor een soepeler monetair beleid in de VS al aanzienlijk naar beneden bijgesteld. Hierdoor is het risico op marktverstorende teleurstellingen sterk verminderd.

 

Macro-economische ontwikkelingen

De (verwachte) cijfers

Verenigde Staten

• Op de Amerikaanse macro-agenda van deze week staat het arbeidsmarktrapport voor november centraal.
   
• Er is een reële kans op positieve cijfers. In oktober zorgden weersomstandigheden (orkanen) en de staking bij Boeing nog voor verstoringen. Deze factoren speelden in november niet langer, waardoor een inhaalbeweging waarschijnlijk lijkt.
   
• Dit betekent niet dat de Amerikaanse arbeidsmarkt geen tekenen van afkoeling vertoont. Of beter gezegd, dat deze niet aan het normaliseren is. Wel gebeurt dit in een tempo dat de groeiverwachtingen voor de Amerikaanse economie niet in gevaar brengt.
   
• Naar verwachting zal dit opnieuw blijken uit de ISM-aankoopmanagersindex voor de dienstensector, een belangrijke graadmeter. Deze index zal ruimschoots binnen de groeizone blijven. Dit sluit aan bij de eerder gepubliceerde PMI Services, die eveneens aangaf dat het onderliggende economische momentum degelijk blijft.

 

Europa

• In de eurozone worden deze week de kleinhandelsverkopen over de maand oktober verwacht.
   
• Voor de komende maanden wordt op de consument gerekend om de Europese economie een duwtje in de rug te geven. Dit is deels mogelijk nu de lonen de hoge inflatie van de afgelopen twee jaar hebben ingehaald. Toch blijft de consument voorzichtig, met een wisselend beeld tussen de Europese landen.
   
• Frankrijk doet het na een goede zomerperiode, waarin consumenten zich laafden aan de olympische gedachte, bedenkelijk. Dit wordt mede beïnvloed door het eerder genoemde politieke getouwtrek. Dit speelt ook in Duitsland een rol.
   
• Spanje presteert daarentegen relatief goed. Toch zal dit niet genoeg zijn om te voorkomen dat het cijfer op Europees niveau matig blijft.
   
• De arbeidsmarkt vormt in ieder geval geen belemmering. Deze biedt nog steeds perspectief op groeiende consumentenbestedingen. In augustus zakte de werkloosheid in de eurozone naar 6,3%, een historisch dieptepunt. Of beter: een historisch hoogtepunt.
   
• Hoewel de komende maanden een lichte stijging van die werkloosheid niet uitgesloten is, zal de arbeidsmarkt krap blijven. Dit biedt ruimte om de economie een extra impuls te geven, mits het consumentenvertrouwen verder verbetert.
   
• Na de energiecrisis bereikte het consumentenvertrouwen een dieptepunt. Inmiddels is er sprake van enig herstel, maar er is nog een aanzienlijke weg te gaan.

 

China

• Afgelopen weekend publiceerde China de PMI-aankoopmanagersindices. Deze wijzen op enige herwonnen dynamiek, mede dankzij de geleidelijk genomen steunmaatregelen van de afgelopen maanden. Dit betekent echter nog geen fundamentele verandering in het economische beeld.
   
• Alsnog kan de kleine economische versnelling de komende maanden doorzetten, al is het alleen maar omdat afnemers van Chinese producten anticiperen op aankomende aangescherpte handelstarieven.

 

Belangrijke macro-economische publicaties

Van 02 december tot en met 06 december
Publicatiedag	Regio	Publicatie van	Periode
Maandag	VS	ISM Manufacturing	Nov	47,5
	Eurozone	Werkloosheid	Okt	6,3%
Dinsdag	China	Caixin Services PMI	Nov	52,5
	VS	ISM Non-Manufacturing	Nov	55,5
Donderdag	Eurozone	Kleinhandelsverkopen MoM	Okt	-0,3%
Vrijdag	VS	Nieuwe banen (non farm)	Nov	183K
		Gemiddeld uurloon MoM	Nov	0,3%
		Werkloosheid	Nov	4,3%
		Consumentenvertrouwen (flash)	Nov	72,9

 

Luc Aben is hoofdeconoom bij Van Lanschot Kempen