Van infrastructuur tot defensie – Duitsland laat de strikte begrotingsregels los. Positief is dat de renteverschillen tussen sterkere en zwakkere eurolanden niet toenamen.

 

Financiële markten

• Wat een week alweer… een marktcommentator citeerde terecht Lenin: Er zijn decennia waarin niets gebeurt, en er zijn weken waarin decennia gebeuren. In Duitsland bijvoorbeeld.
   
• Hoewel er nog geen nieuwe regering is, hebben de CDU en SPD de zogeheten schuldenrem (die het maximale begrotingstekort op 0,35% van het BBP vastlegde) alvast grotendeels overboord gegooid. Er komt een investeringsfonds ter waarde van 12% van het BBP voor industrie en infrastructuur—buiten de begrotingslimieten om. Ook defensie-uitgaven boven 1% van het BBP vallen niet langer onder deze budgettaire beperking. Daarnaast mogen deelstaten voortaan kleine tekorten boeken in plaats van een verplichte begrotingsevenwicht.
   
• Om de vereiste tweederdemeerderheid te halen, moeten ook de Groenen instemmen. Dat is nog geen zekerheid, maar alsnog waarschijnlijk gegeven de infrastructuurambities.
   
• Hoe groot de totale fiscale impuls voor de Duitse economie de komende jaren zal zijn, hangt af van de combinatie van deze maatregelen met een uiteindelijke regeringscoalitie. Wat gebeurt er bijvoorbeeld met lagere belastingen? En hoe zit het met de sociale uitkeringen?
   
• Bovendien blijft de vraag of de genoemde investeringen überhaupt volledig uitvoerbaar zijn, gezien de krappe arbeidsmarkt. Een aanzienlijk deel van de defensie-uitgaven zal wellicht ook naar buitenlandse aankopen vloeien.
   
• Per saldo lijkt een opwaartse groeibijstelling van 0,5% voor de komende twee jaar een realistische inschatting. Het Duitse begrotingstekort zal naar verwachting stijgen van 2,6% in 2024 naar ongeveer 4% in 2026 - het hoogste niveau sinds de jaren ’70.
   
• Belangrijker dan de cijfers is echter de signaalfunctie: Duitsland is vastberaden om een andere koers te varen en zijn rol als economisch en politiek leider in Europa te herpakken. Dit betekent dat begrotingsorthodoxie moet wijken. Het was nota bene Duitsland dat tijdens de EU-defensietop afgelopen donderdag aandrong om de begrotingsregels nog eens goed te bekijken.
   
• De heftigste marktreactie was zichtbaar bij obligaties: vorige week schoot de Duitse tienjaarsrente kortstondig 45 basispunten omhoog en belandde afgelopen vrijdag uiteindelijk op 2,8%. Een week eerder stond deze nog op 2,4%. Hoewel toekomstige overheidsschulden deels buiten de bestaande limieten en regels worden gehouden, blijven ze de facto wel degelijk bestaan.
   
• Positief is dat de renteverschillen tussen sterkere en zwakkere eurolanden niet toenamen. Dit suggereert dat markten zich momenteel geen zorgen maken over een nieuwe Europese schuldencrisis.
   
• Ondertussen verlaagde de ECB opnieuw de rente, met de toevoeging dat ze voorlopig de ontwikkelingen wil afwachten voordat verdere stappen worden genomen. Wij verwachten dit jaar nog verdere renteverlagingen, zij het in een geleidelijker tempo.
   
• Aandelen beleefden een volatiele handelsweek. De koersen laveerden tussen de investeringsimpulsen voor de Europese economie, de oplopende lange rente, Trumps wisselende standpunten over handelstarieven voor Mexico en Canada, en onzekerheid over de uiteindelijke winstgevendheid van de massale AI-investeringen door techbedrijven.
   
• Hoe dan ook zijn zowel de huidige geopolitieke als financiële ontwikkelingen een duidelijke illustratie van de wereld waarin we steeds sneller terechtkomen: een gefragmenteerde wereld. Met scherpere ideologische, economische, technologische en militaire breuklijnen tussen machtsblokken. Economisch gezien betekent dit wellicht een hoger inflatie- en renteniveau, mede door ruimere begrotingen en de gevolgen van deglobalisering.

 

Macro-economische ontwikkelingen

De (verwachte) cijfers
 

Verenigde Staten

• Het belangrijkste Amerikaanse macro-economische cijfer deze week is de CPI-inflatiebarometer over februari.
   
• Zoals bekend vertoont de Amerikaanse inflatie een aantal hardnekkige trekjes. Dit werd de afgelopen dagen opnieuw bevestigd door de onderliggende prijsindicatoren in de ISM-aankoopmanagersindices. Zowel in de industrie als de dienstensector bleef de inflatoire druk zichtbaar.
   
• Vanzelfsprekend helpt het dreigen en invoeren van importheffingen niet om de zorgen rond inflatie weg te nemen. Ter illustratie: tot voor kort hanteerden de VS een gemiddeld invoertarief van minder dan 3%. Stel dat Trump tegen begin april een systeem van ‘wederkerige heffingen’ invoert, dan kan dat oplopen tot 20% .
   
• Ook de Amerikaanse consument maakt zich hier zorgen over, wat een belangrijke verklaring is voor de recente terughoudendheid in de consumentenbestedingen.
   
• Vrijdag krijgen wij een update van het consumentenvertrouwen en de inschatting van de toekomstige inflatie bij consumenten. De aanhoudend sterke arbeidsmarkt, zoals bleek uit het banenrapport over februari, ondersteunt het vertrouwen. Tegelijkertijd vormen consumentenprijzen en volatiele aandelenkoersen een tegenwind.

 

Belangrijke macro-economische publicaties

Van 10 maart tot en met 14 maart
Publicatiedag	Regio	Publicatie van	Periode	Consensus
Woensdag	VS	CPI-inflatie MoM	Feb	0,5%
		CPI kern-inflatie MoM)	Feb	0,4%
Donderdag	Eurozone	Industriële productie MoM	Jan	-1,1%
Vrijdag	VS	Consumentenvertrouwen	Mar	64,7

 

Luc Aben is hoofdeconoom bij Van Lanschot Kempen