De Amerikaanse begroting, belastingplannen en de onverwachte nieuwe invoerheffingen van Trump op de EU zetten de dollar en de rente verder onder druk.

 

Financiële markten

• Afgelopen week werd de stemming op de financiële markten opnieuw bepaald door ontwikkelingen in Washington. Tot vrijdagmiddag ging het dit keer niet over het handelsbeleid, maar over de discussies in het Congres over belastingverlagingen en de begroting. Totdat Trump plotseling dreigde om 50% importtarieven op te leggen aan de EU.
   
• Over dat laatste kunnen wij kort zijn: wij wéten niet of dit een tactische zet is in de onderhandelingen of dat het een vastomlijnd besluit betreft. Gezien de impact – óók voor de Verenigde Staten zelf – gaan wij uit van het eerste. In elk geval liet Trump zondagavond weten dat de invoering van de 50% importtarieven op de EU wordt uitgesteld tot minstens 9 juli, na wat hij een ‘goed’ telefoongesprek noemde met Ursula von der Leyen, de voorzitter van de Europese Commissie.
   
• Wat betreft de begroting: het Huis van Afgevaardigden keurde met de kleinst mogelijke meerderheid een voorstel goed dat de overheidsschuld de komende jaren fors zal doen toenemen. Dit zorgde voor opwaartse druk op de Amerikaanse langetermijnrente.
   
• Om de stijgende rente in perspectief te plaatsen: sinds de zomer van vorig jaar bewegen zowel het tien- als het dertigjaarsrendement zich binnen een bandbreedte van 4% tot 5%. Vooral het dertigjaarsrendement dreigt nu boven die grens uit te stijgen, al hoeft het zover niet te komen.
   
• In de komende weken buigt de Senaat zich namelijk nog over het voorstel dat door het Huis van Afgevaardigden is aangenomen. De wegen van de politiek zijn vaak ondoorgrondelijk, zeker in de Verenigde Staten anno nu, maar de kans dat de (Republikeinse) senatoren het voorstel integraal zullen accepteren, lijkt klein. Verscheidene senatoren hebben reeds aangegeven zich zorgen te maken over de houdbaarheid van de overheidsfinanciën.
   
• Over de vraag hoe het begrotingstekort moet worden teruggedrongen, bestaat echter minder overeenstemming. Sommige senatoren richten zich op de gezondheidszorg, terwijl anderen daar juist terughoudend tegenover staan om hun herverkiezing niet in gevaar te brengen.
   
• Een totale patstelling die zou leiden tot het mislukken van de onderhandelingen binnen de Republikeinse partij, is echter geen optie. Zonder akkoord vervalt aan het eind van dit jaar de belastingverlaging uit Trumps eerste ambtstermijn. Dat zou betekenen dat Amerikanen in plaats van een belastingverlaging juist een belastingverhoging te verwerken krijgen. Vanuit politiek oogpunt is dat onaanvaardbaar.
   
• De kans is aanzienlijk dat het wetsvoorstel nog meerdere keren zal worden doorgestuurd tussen de Senaat en het Huis van Afgevaardigden, voordat er een compromis op het bureau van Trump belandt ter ondertekening. Wij verwachten daarbij niet dat de VS uiteindelijk zal kiezen voor een ingrijpende begrotingssanering. De jaarlijkse tekorten zullen hoog blijven, waardoor ook de schuld verder oploopt. Inkomsten uit importheffingen kunnen dit enigszins verzachten, maar die opbrengsten zijn onzeker.
   
• Republikeinen verwijzen ook graag naar zogenoemde terugverdieneffecten. Lagere belastingen zouden de economische groei stimuleren en op die manier de overheidsinkomsten weer doen toenemen. De mate waarin dat gebeurt, hangt onder meer af van de ‘structuur’ van de belastingverlaging. Kort samengevat: hoe meer de inkomstenbelasting omlaag gaat voor lagere en middeninkomens, hoe groter het positieve effect op de economie. Het compromis dat het Huis van Afgevaardigden heeft goedgekeurd, lijkt echter vooral hogere inkomens te bevoordelen.
   
• De slotsom is dat obligatiemarkten de voortgang van de onderhandelingen met argusogen blijven volgen. Er heerst zichtbaar wantrouwen, wat ook blijkt uit de nieuwe verzwakking van de dollar. Financiële markten hebben veel macht. Als de uitkomst hen niet bevalt, zullen zij hun onvrede laten blijken. In dit geval door de rente op te drijven en de dollar verder te laten dalen. Die laatste ontwikkeling laat Amerikaanse politici koud, maar de rentestijging zeker niet. Dat kan een rem zetten op al te wilde politieke plannen.

 

Macro-economische ontwikkelingen

De (verwachte) cijfers

 

Eurozone

• De nieuwe PMI-aankoopmanagersindices voor de eurozone wezen vorige week op een stagnerende economie. Vooral de dienstensector liet een verzwakking zien. Van de Economic Sentiment Indicator, die de Europese Commissie morgen publiceert, verwachten wij een soortgelijke boodschap.
   
• Tegelijkertijd lieten de PMI-cijfers zien dat de prijsdruk afneemt. Dat biedt de ECB ruimte om de beleidsrente verder te verlagen.

 

Verenigde Staten

• In de CPI-inflatiecijfers van april was er nog weinig tot niets te merken van een zogenoemd ‘tariefeffect’. Ook in de voor de Federal Reserve belangrijkere PCE-prijsindex, die vrijdag wordt gepubliceerd, verwachten wij dat effect nog niet terug te zien. Niettemin gaan wij er vanuit dat de heffingen geleidelijk tot opwaartse prijsdruk zullen leiden. De eerste signalen daarvan zijn al zichtbaar in de onderliggende data van de PMI-aankoopmanagersindices.
   
• Eveneens op vrijdag verschijnen nieuwe cijfers over de totale persoonlijke inkomens en bestedingen. Zoals bekend is de Amerikaanse consument de afgelopen jaren de belangrijkste motor achter de economische groei geweest. Uit de cijfers over de kleinhandelsverkopen weten wij al dat die consument blijft uitgeven met een degelijk momentum, ondanks dat hij met minder vertrouwen naar de toekomst kijkt. De aanhoudend sterke arbeidsmarkt biedt hierbij steun aan Joe Sixpack.
   
• Tot slot krijgen wij inzage in de notulen van de meest recente beleidsvergadering van de Fed. Ter herinnering: Powell benadrukte destijds dat de centrale bank een afwachtende houding aanneemt. Enerzijds laat het inflatietraject voorzichtige monetaire versoepeling toe. Anderzijds zullen de inflatoire effecten van de nog onbekende, ‘definitieve’ importtarieven de inflatie waarschijnlijk opdrijven en mogelijk het groeitempo afremmen. Dat plaatst de Fed in een lastig parket. Voorlopig dus: de kat uit de boom kijken.

 

Belangrijke macro-economische publicaties

Van 26 mei tot en met 30 mei
Publicatiedag	Regio	Publicatie van	Periode	Consensus
Dinsdag	Eurozone	Economic Sentiment Indicator	Mei	94,0
	VS	Orders duurzame goederen MoM	Apr	-8,0%
Woensdag	VS	Fed-notulen	Mei
Vrijdag	VS	PCE-inflatie MoM	Apr	0,1%
		PCE kern-inflatie MoM	Apr	0,1%
		Persoonlijke bestedingen MoM	Apr	0,2%
		Persoonlijke inkomens MoM	Apr	0,3%

 

Luc Aben is hoofdeconoom bij Van Lanschot Kempen