Box 3: uitspraak Hoge Raad helaas uitgesteld naar augustus

Eind 2021 oordeelde de Hoge Raad in het beroemde Kerstarrest dat de box 3-heffing in strijd is met het Europese Verdrag ter bescherming van de rechten van de mens (EVRM). Als gevolg van dit arrest is de box 3-systematiek aangepast. Met ingang van 2023 betaalt u in box 3 belasting over een forfaitair rendement in drie categorieën: banktegoeden, overige bezittingen en schulden. Dit wordt ook wel de spaarvariant genoemd. 

De spaarvariant is ook het uitgangspunt voor de herstelwet. De herstelwet is van toepassing op de jaren 2017 tot en met 2022 waarvoor geen definitieve aanslag is opgelegd. Dat geldt bijvoorbeeld voor de belastingplichtigen die mee hebben gedaan aan het massaal bezwaar.

De vraag die de Hoge Raad in de uitgestelde uitspraak moet beantwoorden is of de spaarvariant ook in strijd is met het EVRM. In september 2023 heeft advocaat-generaal Wattel hierover een advies uitgebracht aan de Hoge Raad. Zijn conclusie is dat de spaarvariant nog steeds in strijd is met het EVRM. 

In februari 2024 is het advies van advocaat-generaal Pauwels aan de Hoge Raad verschenen. Hij komt eveneens tot de conclusie dat het box 3-stelsel niet voldoet aan het EVRM. Daarnaast gaat hij uitgebreid in op de vraag wat onder ‘werkelijk behaald rendement’ moet worden verstaan. Mogelijk dat deze conclusie de reden is dat de Hoge Raad langer de tijd neemt.

Het blijft dus langer onduidelijk of de spaarvariant overeind blijft. De belastingaanslagen voor belastingplichtigen met box 3 vermogen zijn in veel gevallen niet definitief opgelegd. Dit heeft de Belastingdienst bewust gedaan zodat er ook geen bezwaar gemaakt kan worden. Naar verwachting zullen de definitieve aanslagen vanaf 2021 pas na de uitspraak van de Hoge Raad worden opgelegd.

Vorig jaar heeft demissionair staatssecretaris Marnix van Rij de contouren van een nieuw box 3-stelsel geschetst in de ‘Wet werkelijk rendement box 3’. In dit voorstel is het werkelijk rendement het uitgangspunt van het nieuwe box 3-stelsel. De bedoeling is dat het nieuwe box 3-stelsel op 1 januari 2027 in werking treedt. Om deze datum te kunnen halen, moet het wetsvoorstel uiterlijk deze zomer naar de Tweede Kamer worden gestuurd. Wij schatten in dat het lastig wordt om 2027 als ingangsdatum te halen.

Op 18 april staat een commissiedebat in de Tweede Kamer gepland over de toekomst van box 3. Mogelijk dat we dan meer te weten komen over het vervolg. Wij blijven de ontwikkelingen over box 3 volgen en houden u op de hoogte via onze blogs.

Geschreven naar de stand van zaken op 28 maart 2024.

Dit artikel bevat alleen algemene informatie en geen persoonlijk advies. Wilt u persoonlijk advies, overleg dan met uw fiscaal adviseur of uw notaris wat de beste keuze voor u is.