Hoge Raad-uitspraak: beperkte gemeenschap van goederen is geen schenking

Bij estate planning is het maken of wijzigen van huwelijkse voorwaarden een belangrijk instrument om zonder schenkbelasting vermogen van de ene naar de andere partner (gehuwden of geregistreerd partners) over te laten gaan. Op 7 mei 2021 heeft de Hoge Raad hierover een belangrijke uitspraak gedaan.

Dat er vermogen van de ene naar de andere partner kan vloeien, kennen we bij het wettelijke stelsel van de algemene gemeenschap van goederen van voor 1 januari 2018. Ook het wijzigen van huwelijkse voorwaarden tijdens het huwelijk naar een algehele gemeenschap van goederen leidt niet tot een schenking.

Op 7 mei 2021 heeft de Hoge Raad een belangrijke uitspraak gedaan. De Hoge Raad bevestigt dat het aangaan van een beperkte gemeenschap van goederen voorafgaand aan het huwelijk ook geen schenking is (ook al betreft de beperkte gemeenschap maar één goed). 

In de uitspraak van 7 mei ging het over een beperkte gemeenschap die was aangegaan bij de aanvang van het huwelijk. Voorafgaand aan hun huwelijk in 2008 stellen de man en vrouw huwelijkse voorwaarden op, waarin ze afspreken dat niets gemeenschappelijk is, met uitzondering van één bankrekening. De man stort vervolgens € 10 miljoen op die en/of-rekening, de vrouw stort niets. De man beschikt op dat moment over een vermogen van circa € 150 miljoen en de vrouw over een vermogen van circa € 1 miljoen. De man overlijdt vier jaar later. De belastinginspecteur is van mening dat er in 2008, ten tijde van het aangaan van het huwelijk, een schenking van de man aan de vrouw heeft plaatsgevonden van € 5 miljoen en legt alsnog een aanslag schenkbelasting op. Zowel bij de Rechtbank als in hoger beroep bij het Hof krijgt de inspecteur echter geen gelijk. In cassatie oordeelt de Hoge Raad nu ook dat er geen sprake is van een belaste schenking.

Het oordeel is gebaseerd op twee argumenten, die ook in oudere rechtspraak al terugkwamen:

• bij het ontstaan van de beperkte huwelijksgemeenschap is nog geen sprake van een voltooide vermogensverschuiving ten gunste van de vrouw van een bedrag van € 5 miljoen (de bankrekening kon gedurende het huwelijk nog muteren);
• de vrouw kon niet over de helft van het banksaldo beschikken als ware het een aan haar afzonderlijk toebehorend vermogensbestanddeel (beide echtgenoten konden over de gehele bankrekening beschikken).
  

De Hoge Raad heeft zich nu uitgesproken over de situatie waarin voorafgaand aan het huwelijk huwelijkse voorwaarden met een beperkte gemeenschap werden overeengekomen. De vraag is of het wijzigen van huwelijksvoorwaarden tijdens het huwelijk van koude uitsluiting naar een beperkte gemeenschap ook geen schenking is. Daar bestaat nog geen volledige zekerheid over. De mogelijkheid bestaat dat als dit wordt voorgelegd aan de Hoge Raad, dat er dan een andere uitkomst volgt. Daarnaast kan het zijn dat de wetgever naar aanleiding van deze uitspraak met een wetswijziging  komt, waardoor er in dit soort gevallen toch sprake is van een belaste schenking.

Gaat u trouwen? Laat u dan goed voorlichten door een notaris over het wel of niet maken van huwelijkse voorwaarden. Bent u al gehuwd en heeft u al huwelijkse voorwaarden? Kijk dan nog eens goed of deze nog wel overeenkomen met uw huidige wensen en wat de invloed hiervan op uw vermogen is. Uw private banker denkt graag met u mee.

Geschreven naar de stand van zaken op 10 mei 2021.​