Waarom gaat een gevestigd specialist van maatschap naar loondienst? Een dubbelinterview met Pauline Kreeft, directeur private banking bij Van Lanschot Kempen Healthcare en dr. Kwok-Wai Mui, internist-nefroloog over het hoe en waarom van zijn overstap, nu negen jaar geleden: ‘Die angst voor verlies van autonomie vind ik oud denken.’

Kwok-Wai: ‘Ik ben sinds 2008 werkzaam als medisch specialist, internist-nefroloog, in het St. Jansdal ziekenhuis in Harderwijk. Toen ik begon heb ik mezelf ingekocht in de maatschap, maar in 2015 zette ik heel bewust de stap naar loondienst. Nu ben ik ook voorzitter van de vakgroep, dus ik heb nog genoeg taken naast het medisch-specifieke werk om me bezig te houden. En thuis ben ik vader van een druk gezin, met drie kinderen en twee honden.’

Kwok-Wai: ‘Toen de integrale bekostiging werd ingevoerd door minister Schippers in 2015 hebben we als maatschap gekeken of het beter zou zijn om met elkaar in een MSB te gaan. Als ik terugkijk op die periode, dan zag je een grote groep dokters op leeftijd die alleen maar vrije vestiging wilden. Over loondienst werd niet eens gesproken: ‘want je wilt toch niet je autonomie verliezen’. Maar wij hadden als vakgroep een hele goede relatie met het ziekenhuis. 

Ondertussen gingen de gesprekken vooral over geld en onze best jonge club had helemaal geen behoefte om daar om zes uur ’s avonds nog eens twee uur over te praten met elkaar en het ziekenhuis. We verdienden als maatschap gewoon, gemiddeld, dus we hadden ook niet veel te verliezen. Toen wij besloten om in loondienst te gaan deden de maatschappen cardiologie en urologie dat ook. Met z’n drieën zijn we in overleg getreden met de raad van bestuur.’

Kwok-Wai: ‘We kregen een aanbod dat ‘too good to refuse’ was; een ton van de overheid en nog een ton van het ziekenhuis. Daarmee was de goodwill voor de maatschap zo goed als afgehandeld. En we kregen nog een toevoeging op ons AMS. In loon gingen we er iets op achteruit, maar met de zekerheid dat je je goodwill terugkreeg en geen schuld meer had vanaf dat moment... Dat voelde wel heel goed. Want het ziekenhuis groeide destijds nog 10 tot 15% per jaar, maar het was al duidelijk dat die tijden snel voorbij zouden zijn.’

Kwok-Wai: ‘Ja, eigenlijk wel. Zeker de nieuwe generatie die nu tussen de 30 en 45 jaar oud is. Bij hen gaat het om werkplezier, zinvol bezig zijn. En niet alleen over: ik verdien te weinig.’

Kwok-Wai: ‘Een groot voordeel is geen gedoe met je collega’s. Ik ken veel collega’s in MSB’s en daar is het getouwtrek. Dan ga je elkaar bijna dingen financieel misgunnen, terwijl het over de inhoud van het werk zou moeten gaan.’

Pauline: ‘Zodra het over geld gaat merk je dat relaties zo maar onder druk komen te staan. Onduidelijkheid over financiën legt de diepere waarden en prioriteiten bloot. Mijn praktijkervaring is dat dat snel gebeurt, bijvoorbeeld ook bij nalatenschappen. Het geeft vooral onrust en  kost energie.’ 

Kwok-Wai: ‘Er is dan bijna geen dialoog meer, soms verschuilen mensen zich dan achter de groep, en vormt zo’n maatschap een blok. En waarom, want zo weinig verdienen we echt niet.’ 

Kwok-Wai: ‘Ik vind nog steeds dat er een keuze moet zijn tussen A of B. Stel je hebt een marktkraam met fruit. Dan kan de overheid ook niet zeggen: die is nu van mij en jij gaat in loondienst. Ik vind niet dat je moet dwingen, je gaat tenslotte een langdurende verbintenis aan. Maar omdat je wat dit betreft niet in de toekomst kan kijken en het heel veel onrust geeft, heeft ons doen besluiten om toen als maatschap bewust die keuze voor loondienst te maken. En toen was er genoeg geld om die goodwill af te kopen, je kunt je sterk afvragen of dat straks nog zo is. En dan vind ik helemaal niet kunnen, dan heb je het echt over onteigening.’

Kwok-Wai: ‘Vaak wordt er gesproken over autonomie terwijl mensen eigenlijk macht bedoelen. Dus er wordt gezegd: dan ben ik mijn autonomie kwijt, maar eigenlijk willen ze hun macht niet afstaan. De minister wilde destijds dat het ziekenhuis en de artsen meer gezamenlijk zouden bepalen. Wij weten als vakgroep wat het beste is voor onze patiëntencategorie en zijn gezamenlijk net zo goed een machtsblok in loondienst of als MSB, dat hangt niet af van je financiële constructie. Dat verlies van autonomie is een beetje oud denken, vanuit de tijd dat maatschappen echt heel veel macht hadden. Maar dat is met het MSB al erg veranderd.’ 

 

Pauline: ‘Dus jij zegt eigenlijk Kwok-Wai, dat die gelijk gerichtheid, mits goed georganiseerd, kan ontstaan binnen een combinatie van specialisten in loondienst met vrijgevestigden, parallel aan elkaar.’

Kwok-Wai: ‘Je merkt dat met name de dokters in MSB’s rekening houden met hun positie als ze in het kieshokje staan. Ik sla dat gewoon plat: dit is werk, hoe belangrijk is dat? Er zijn veel grotere dingen waar ik me zorgen om maak. Wel vanuit een luxepositie: ik ben in loondienst, dus daar hoef ik niet over na te denken. Maar ik zou het heel erg vinden om per se te moeten stemmen op de partij die in zijn verkiezingsprogramma heeft staan dat artsen vrij gevestigd mogen blijven.’ 

Pauline: ‘In een maatschap zitten artsen in verschillende levensfases, dus ook met een verschil in financiële huishouding: de een heeft nog een goodwill-schuld, de ander een hoge hypotheek en weer een ander is al ver in vermogensopbouw. Hoe goed ben je bestand tegen veranderingen in je geldstroom, in inkomen? En ik denk dat bij sommige artsen het inzicht er niet zozeer is. Wij openen graag het gesprek; laten we het eens hebben over jouw middellange termijn doelstellingen en over de lange termijn qua financiën. Kunnen we daar één keer heel goed aandacht aan besteden en een plan maken? En dat vervolgens periodiek bespreken.’

Kwok-Wai: ‘Ik maakte laatste mee dat een goede vriend in een MSB ineens moest gaan lenen van zijn eigen BV. Dat is soms gedoe, je kunt je winstaandeel niet zomaar volledig storten op je eigen rekening. Terwijl ik gewoon iedere maand weet wat er netto binnenkomt, de belasting is daar al van afgetrokken. Wat niet wegneemt dat je aandacht moet hebben voor je financiële huishouding. Zo weet ik nog dat Pauline Evi for Kids adviseerde toen we ook wilden gaan sparen voor de jongste van onze drie kinderen. Ik stort voor alle drie iedere maand hetzelfde bedrag, maar die van acht heeft onze middelste ingehaald qua rendement.’ 

Pauline: ‘We proberen sturing te geven en financiële discipline toe te voegen. Een afspraak van een half uurtje – dat kan ook in de avonduren - en daarna loopt het.’

Kwok-Wai: ‘De grootste uitdaging is omgaan met onzekerheid. Krijg ik wel een vaste baan? Zowel in een MSB als bij ziekenhuis wordt veel gewerkt met tijdelijke contracten. Dat doet wat met je. Je hebt dan zes jaar gestudeerd, daarna eén of drie jaar als arts-assistent. En dan moet je in opleiding voor specialist, en dan een vaste baan. Het is een traject van vijftien jaar en dan nog weet je niet of je ergens mag blijven.’

Pauline: ‘Zeker voor de huidige generatie gaat het ook om de balans tussen werk en privé, voldoende tijd voor ontspanning, sociaal leven en persoonlijke ontwikkeling. Die opleidingstijd van twaalf tot vijftien jaar, dat is tegelijk de levensfase waarin je persoonlijk stappen wilt maken. Een partner, wel of niet een gezin, een fijne plek om te wonen, waar je kunt ontspannen. Het is een voordeel dat wij het vakgebied zo goed kennen. Daardoor kunnen we een inschatting maken van hoe een loopbaan gaat. Of die hypotheek bijvoorbeeld toch mogelijk is. Als er duidelijkheid is over financiën, is het makkelijker om privékeuzes te maken en dat geeft rust.’