Schenken met behoud van zeggenschap: schenking onder schuldigerkenning
Bij een schenking op papier legt u vast dat u iemand over een bepaalde tijd een bedrag geeft. U houdt daardoor zelf de beschikking over het vermogen, bijvoorbeeld omdat uw vermogen vastzit in onroerend goed of u het later misschien nodig hebt. Waar moet u dan op letten? Ik bespreek 5 aandachtspunten.
Sinds 2018 besteedt Van Lanschot Kempen in de maand november in een aantal blogs aandacht aan het onderwerp ‘schenken’. In 2018 stond de schenking aan kinderen centraal, in 2019 de schenkingen aan goede doelen en in 2020 de schenking aan kleinkinderen. Dit jaar is het thema ‘schenken met behoud van zeggenschap’.
Een bijzondere manier om te schenken met behoud van zeggenschap is de schenking onder schuldigerkenning, beter bekend onder de naam ‘schenken op papier’. Kenmerkend daarvoor is dat u niet daadwerkelijk vermogen overboekt naar uw kind of kleinkind, maar dat u een schuld creëert. U houdt daardoor zelf de beschikking over het vermogen. Deze vorm kunt u kiezen als het vermogen vastzit in bijvoorbeeld onroerend goed, of als u het vermogen op latere leeftijd zelf wellicht nodig hebt voor bijvoorbeeld de inkoop van zorg.
Sinds 2018 besteedt Van Lanschot Kempen in de maand november in een aantal blogs aandacht aan het onderwerp ‘schenken’. In 2018 stond de schenking aan kinderen centraal, in 2019 de schenkingen aan goede doelen en in 2020 de schenking aan kleinkinderen. Dit jaar is het thema ‘schenken met behoud van zeggenschap’.
Een bijzondere manier om te schenken met behoud van zeggenschap is de schenking onder schuldigerkenning, beter bekend onder de naam ‘schenken op papier’. Kenmerkend daarvoor is dat u niet daadwerkelijk vermogen overboekt naar uw kind of kleinkind, maar dat u een schuld creëert. U houdt daardoor zelf de beschikking over het vermogen. Deze vorm kunt u kiezen als het vermogen vastzit in bijvoorbeeld onroerend goed, of als u het vermogen op latere leeftijd zelf wellicht nodig hebt voor bijvoorbeeld de inkoop van zorg.
5 aandachtspunten
In een notariële akte legt u vast dat u een bepaald bedrag aan uw (klein)kind schenkt. U blijft de schenking echter schuldig en uw (klein)kind krijgt een vordering op u. De vordering is pas opeisbaar bij uw overlijden. Als u een partner hebt, wordt de opeisbaarheid meestal uitgesteld naar het overlijden van de langstlevende.
Overigens bent u vrij om de schuld eerder geheel of gedeeltelijk af te lossen, bijvoorbeeld om uw (klein)kind in staat te stellen een woning te kopen of een studie te volgen of als er bij u vermogen vrijkomt uit verkoop van bijvoorbeeld onroerend goed. De (resterende) schuld komt bij uw overlijden in mindering op uw nalatenschap. Daar is dan geen erfbelasting meer over verschuldigd.
Let op: als de schuldigerkenning niet in een notariële akte is overeengekomen, dan vervalt die schuld bij uw overlijden en is alsnog erfbelasting verschuldigd.
Overigens bent u vrij om de schuld eerder geheel of gedeeltelijk af te lossen, bijvoorbeeld om uw (klein)kind in staat te stellen een woning te kopen of een studie te volgen of als er bij u vermogen vrijkomt uit verkoop van bijvoorbeeld onroerend goed. De (resterende) schuld komt bij uw overlijden in mindering op uw nalatenschap. Daar is dan geen erfbelasting meer over verschuldigd.
Let op: als de schuldigerkenning niet in een notariële akte is overeengekomen, dan vervalt die schuld bij uw overlijden en is alsnog erfbelasting verschuldigd.
In de notariële akte legt u ook vast dat u minimaal 6% rente gaat betalen over de schuld. Deze rente moet u ook daadwerkelijk ieder jaar betalen en mag niet worden opgeteld bij de schuld. De jaarlijkse rentebetaling is vrij van schenkbelasting, en gezien de hoogte van 6% is dat een ‘gratis’ manier van vermogensoverheveling. Betaalt u de rente niet, dan moet uw (klein)kind bij uw overlijden alsnog erfbelasting betalen over de vordering.
De ‘papieren’ schuld en dus ook de rentebetaling kunnen echter fors oplopen, zeker als u in een schenkingsplan over meerdere jaren een schuldigerkenning doet. U doet er verstandig aan, daar in uw eigen financiële planning rekening mee te houden.
De ‘papieren’ schuld en dus ook de rentebetaling kunnen echter fors oplopen, zeker als u in een schenkingsplan over meerdere jaren een schuldigerkenning doet. U doet er verstandig aan, daar in uw eigen financiële planning rekening mee te houden.
Aangezien u met een papieren schenking wel degelijk schenkt, is ook schenkbelasting verschuldigd als de schenking meer bedraagt dan de vrijstelling. Omdat uw (klein)kind geen geld in handen krijgt, maar alleen een vordering op u, wordt meestal afgesproken dat de schenkbelasting voor uw rekening komt; u schenkt dan ‘vrij van recht’. Ook daarover betaalt u weer schenkbelasting.
Voorbeeld
Stel, u doet een schuldigerkenning van € 100.000 aan uw kind. Als we de vrijstelling even buiten beschouwing laten, zou het kind hier € 10.000 (10%) schenkbelasting over moeten betalen. U neemt deze nu voor uw rekening, zodat dat ook weer een schenking is etc. Per saldo moet u dan € 11.111 schenkbelasting betalen.
Voorbeeld
Stel, u doet een schuldigerkenning van € 100.000 aan uw kind. Als we de vrijstelling even buiten beschouwing laten, zou het kind hier € 10.000 (10%) schenkbelasting over moeten betalen. U neemt deze nu voor uw rekening, zodat dat ook weer een schenking is etc. Per saldo moet u dan € 11.111 schenkbelasting betalen.
Hoe pakt schenken op papier fiscaal uit? Uw (klein)kind krijgt een vordering op u en moet de waarde van die vordering opgeven als bezitting in box 3. Zolang uw (klein)kind minderjarig is, wordt dat bij (een van) de ouder(s) aangegeven. Afhankelijk van de hoogte van het overige box 3-vermogen is uw (klein)kind maximaal 1,76% box 3-heffing verschuldigd. Dit kan uw (klein)kind betalen uit de 6% rente die u jaarlijks betaalt.
De schuld aan uw (klein)kind komt bij u in mindering op uw box 3-vermogen. Afhankelijk van uw overige box 3-vermogen is de besparing dan maximaal 1,76%. Let op: hebt u geen box 3-vermogen? Dan hebt u zelf geen besparing, terwijl uw (klein)kind wel belasting betaalt.
De schuld aan uw (klein)kind komt bij u in mindering op uw box 3-vermogen. Afhankelijk van uw overige box 3-vermogen is de besparing dan maximaal 1,76%. Let op: hebt u geen box 3-vermogen? Dan hebt u zelf geen besparing, terwijl uw (klein)kind wel belasting betaalt.
Uw minderjarige (klein)kind kan in principe niet zelfstandig beschikken over de 6% rente die u betaalt. Dat verandert zodra het (klein)kind 18 jaar wordt. Om te voorkomen dat het (klein)kind dan de beschikking over de rente krijgt, zien we in de praktijk soms dat de schuldigerkenning direct bij het begin in een Stichting Administratiekantoor (Stak) ondergebracht wordt. U betaalt de rente dan aan de Stak. Het (klein)kind krijgt van de Stak certificaten die het economisch belang van de schuldigerkenning vertegenwoordigen.
Het bestuur van de Stak wordt gevormd door u en/of uw vertrouwenspersonen. Het bestuur beslist of er al dan niet rente op de certificaten wordt uitgekeerd. Omdat aan de schenking voorwaarden zijn verbonden, moet u wel toestemming aan de kantonrechter vragen als uw (klein)kind minderjarig is. In de praktijk blijkt dat de toestemming niet altijd wordt verkregen.
Het bestuur van de Stak wordt gevormd door u en/of uw vertrouwenspersonen. Het bestuur beslist of er al dan niet rente op de certificaten wordt uitgekeerd. Omdat aan de schenking voorwaarden zijn verbonden, moet u wel toestemming aan de kantonrechter vragen als uw (klein)kind minderjarig is. In de praktijk blijkt dat de toestemming niet altijd wordt verkregen.
Wilt u vermogen overdragen naar de volgende generatie?
Uw private banker bespreekt graag de mogelijkheden met u. Met Vermogenshorizon kunnen we inzichtelijk maken wat de invloed van schenken is op uw vermogen. Ook een gesprek met uw kinderen over het overdragen van vermogen naar de volgende generatie past binnen onze dienstverlening.
Geschreven naar de stand van zaken op 15 november 2021.
Meer weten?
Lees meer over de verschillende manieren van schenken en hoe Van Lanschot Kempen u daarbij kan helpen. Of maak een afspraak.