Schenking ontvangen met een clausule: wat betekent dit?
Het krijgen van een schenking is een welkome financiële meevaller. Je kunt een geldbedrag, vastgoed, of een andere waardevolle bezitting ontvangen. Het is mogelijk dat er bepaalde voorwaarden (clausules) aan de schenking zijn verbonden. Deze clausules staan in de schenkingsakte. Als je de schenking aanvaardt, ga je ook akkoord met de opgenomen clausules. Het is dus belangrijk te weten wat ze inhouden, voordat je accepteert.
In deze blog lees je welke vier clausules in een schenkingsakte kunnen zijn opgenomen en wat daar de impact van is.
In deze blog lees je welke vier clausules in een schenkingsakte kunnen zijn opgenomen en wat daar de impact van is.
1. Wat betekent bewind bij een schenking?
De schenker kan in de schenkingsovereenkomst vastleggen dat het geschonken vermogen onder bewind staat tot je een bepaalde leeftijd hebt bereikt. Ben je meerderjarig en loopt het bewind al minstens vijf jaar? Dan kun je de rechter vragen om het bewind op te heffen. De rechter stemt hier meestal mee in, tenzij je bijvoorbeeld niet goed voor je eigen vermogen kunt zorgen. Bijvoorbeeld in de situatie van een verstandelijke beperking of een ernstige verslaving.
De schenker bepaalt wie de bewindvoerder is. Vaak zijn dat één of beide ouders (dat mag ook als de ouder zelf de schenker is). De zeggenschap van het geschonken vermogen ligt dan bij de ouder(s). De bewindvoerder moet wel het bedrag vergoeden dat jij aan box 3-belasting moet betalen. Maar daar moet je wel zelf om vragen. Ook mag de bewindvoerder eventueel al eerder geld aan jou overmaken. Bijvoorbeeld als je een auto nodig hebt voor je werk.
De schenker bepaalt wie de bewindvoerder is. Vaak zijn dat één of beide ouders (dat mag ook als de ouder zelf de schenker is). De zeggenschap van het geschonken vermogen ligt dan bij de ouder(s). De bewindvoerder moet wel het bedrag vergoeden dat jij aan box 3-belasting moet betalen. Maar daar moet je wel zelf om vragen. Ook mag de bewindvoerder eventueel al eerder geld aan jou overmaken. Bijvoorbeeld als je een auto nodig hebt voor je werk.
2. Je schenking is herroepelijk. Wat houdt dat in?
In de schenkingsakte kan staan dat de schenker de schenking kan intrekken (herroepen), eventueel onder bepaalde voorwaarden. Bijvoorbeeld als je gaat scheiden. In dat geval moet je de schenking teruggeven aan de schenker.
Vaak zien we dat een herroepelijkheid wordt opgenomen bij een schenking onder bewind. De schenking kan dan worden ingetrokken als je aan de rechter vraagt om het bewind eraf te halen. Hierdoor is het soms verstandiger om te wachten tot het bewind automatisch eindigt, in plaats van een verzoek bij de rechter in te dienen.
Vaak zien we dat een herroepelijkheid wordt opgenomen bij een schenking onder bewind. De schenking kan dan worden ingetrokken als je aan de rechter vraagt om het bewind eraf te halen. Hierdoor is het soms verstandiger om te wachten tot het bewind automatisch eindigt, in plaats van een verzoek bij de rechter in te dienen.
3. Wat is een uitsluitingsclausule?
Met een uitsluitingsclausule in de schenkingsakte bepaalt de schenker dat de schenking privévermogen van jou blijft. Dat betekent dat je de schenking niet hoeft te delen met een partner bij een eventuele scheiding. Er zijn twee varianten mogelijk: de zogenoemde harde en zachte uitsluitingsclausule.
Harde uitsluitingsclausule
Een harde uitsluitingsclausule geldt zowel bij een scheiding als bij overlijden. Zo’n uitsluitingsclausule kan leiden tot meer erfbelasting als je wilt dat bij jouw overlijden het geschonken vermogen toekomt aan jouw partner. Het is dan privévermogen en valt voor 100% in jouw nalatenschap.
Zachte uitsluitingsclausule
Een zachte uitsluitingsclausule is alleen van toepassing bij een scheiding en niet bij overlijden. Bij overlijden valt het geschonken vermogen in de huwelijksgemeenschap, als het huwelijksgoederenregime en/of eventuele huwelijkse voorwaarden dit toestaan. In dat geval vererft er slechts 50% van de schenking en is de andere 50% zonder erfbelasting voor de partner.
Waarom goede administratie belangrijk is
Het is belangrijk dat je het geschonken vermogen dat onder een uitsluitingsclausule valt, apart houdt van je andere vermogen. Zorg daarom voor een goede administratie. Open eventueel een aparte bankrekening of effectendepot. Ook de opbrengsten van dit vermogen vallen meestal onder de uitsluitingsclausule en blijven dus privévermogen.
Let op: het is een misverstand dat door een uitsluitingsclausule het vermogen nooit bij de partner terecht kan komen. Bij overlijden is het mogelijk dat het vermogen toch naar de partner gaat.
Harde uitsluitingsclausule
Een harde uitsluitingsclausule geldt zowel bij een scheiding als bij overlijden. Zo’n uitsluitingsclausule kan leiden tot meer erfbelasting als je wilt dat bij jouw overlijden het geschonken vermogen toekomt aan jouw partner. Het is dan privévermogen en valt voor 100% in jouw nalatenschap.
Zachte uitsluitingsclausule
Een zachte uitsluitingsclausule is alleen van toepassing bij een scheiding en niet bij overlijden. Bij overlijden valt het geschonken vermogen in de huwelijksgemeenschap, als het huwelijksgoederenregime en/of eventuele huwelijkse voorwaarden dit toestaan. In dat geval vererft er slechts 50% van de schenking en is de andere 50% zonder erfbelasting voor de partner.
Waarom goede administratie belangrijk is
Het is belangrijk dat je het geschonken vermogen dat onder een uitsluitingsclausule valt, apart houdt van je andere vermogen. Zorg daarom voor een goede administratie. Open eventueel een aparte bankrekening of effectendepot. Ook de opbrengsten van dit vermogen vallen meestal onder de uitsluitingsclausule en blijven dus privévermogen.
Let op: het is een misverstand dat door een uitsluitingsclausule het vermogen nooit bij de partner terecht kan komen. Bij overlijden is het mogelijk dat het vermogen toch naar de partner gaat.
4. Uitsluiten van het ouderlijk vruchtgenot: wat is dat?
Ouderlijk vruchtgenot houdt in dat ouders recht hebben op de opbrengsten uit het vermogen van hun minderjarige kind(eren). Dit zijn bijvoorbeeld rente en dividend. In de schenkingsakte kan staan dat het ouderlijk vruchtgenot is uitgesloten. In dat geval zijn de rente- en dividendinkomsten van het geschonken vermogen voor jou. Zodra je meerderjarig bent, is er geen sprake meer van ouderlijk vruchtgenot.
Overigens ligt er een voorstel om het ouderlijk vruchtgenot niet meer standaard van toepassing te laten zijn. In maart 2025 is een internetconsultatie gestart van het wetsvoorstel ‘Wet bescherming vermogen in het familierecht’, waarin dit is opgenomen. Dit wetsvoorstel is nog niet ingediend. Ook is nog niet duidelijk wanneer het wetsvoorstel in werking zou moeten treden.
Overigens ligt er een voorstel om het ouderlijk vruchtgenot niet meer standaard van toepassing te laten zijn. In maart 2025 is een internetconsultatie gestart van het wetsvoorstel ‘Wet bescherming vermogen in het familierecht’, waarin dit is opgenomen. Dit wetsvoorstel is nog niet ingediend. Ook is nog niet duidelijk wanneer het wetsvoorstel in werking zou moeten treden.
Dit is de derde blog in een 4-delige serie over schenken. In november 2025 volgt elke week een nieuw deel.
Houd de website in de gaten voor:
- Blog 1: Schenking ontvangen? Hier moet je fiscaal op letten
- Blog 2: Vermogen opbouwen met een ontvangen schenking? 4 mogelijkheden
- Blog 4: Schenking ontvangen en schenker overlijdt kort daarna? Dit is het fiscale gevolg (verschijnt op 26 november)
Wat kan Van Lanschot Kempen voor je doen?
Heb je een schenking ontvangen met één of meer van bovenstaande clausules? Wil je het vermogen dat je hebt gekregen met een uitsluitingsclausule apart administreren? Onze private bankers denken graag met je mee over de mogelijkheden.
Geschreven naar de stand van zaken op 19 november 2025
Geschreven naar de stand van zaken op 19 november 2025
Disclaimer
Dit artikel bevat alleen algemene informatie en geen persoonlijk advies. Wil je persoonlijk advies, overleg dan met je fiscaal adviseur over de mogelijkheden.