Kunstcollectie Van Lanschot Kempen

Vincent van Gogh schilderde het portretje, zoals we het misschien wel moeten noemen, in het najaar van 1884. Vlak voor dat hij naar Frankrijk ging en hij het oranje en roze van de impressionisten ontdekte. Veel mensen vinden zijn latere, gekleurde werken veel aantrekkelijker. Maar ook al lijkt dit een donker paneeltje te zijn, overal is kleur te zien, zelfs in het donkerste gedeelte van de bast. Misschien is dit paneeltje juist daarom zo goed, om haar ingetogen maar waarachtige kleurgebruik. We zijn trots dat wij als Brabantse bank een prachtig paneeltje bezitten van de grootste kunstenaar die onze provincie heeft voortgebracht.

Technisch onderzoek heeft uitgewezen dat er één of misschien wel twee andere tekeningen onder de voorstelling van Antonius staan. We weten alleen niet precies wat, noch wie ze maakte. Het atelier van Bosch was groot en er waren soms meerdere leerlingen bezig aan een en hetzelfde kunstwerk. De werkplaats van Bosch was eigenlijk net een bedrijf, en het product was zijn kunst.

Nadat Cobra in 1952 uit elkaar viel ontwikkelt Appel een meer ‘barbaarse’ stijl waarbij hij zijn verf als ware het een oerkreet tegen het doek aansmijt. Door zijn reizen naar New York is zijn schilderkunst door de Amerikaanse abstract expressionisten beïnvloed. Naar eigen zeggen heeft hij echter nooit pure abstractie geschilderd.

Deze ets van een klein boerderijtje is ongeëvenaard qua detaillering en afwerking. Het lijkt alsof we het hooi kunnen ruiken en alsof we de vogels horen fluiten. Rembrandt bezat het talent om een moment niet te laten ontsnappen. Hij kon hoofd en het hart verenigen waarmee hij de aanblik van dit kleine boerderijtje onuitwisbaar gemaakt heeft. Rembrandt geeft het eenvoudige boerderijtje een extra dimensie. Hiermee creëert hij een waarachtigheid die misschien kernachtiger is dan de werkelijkheid.

Op dit schilderij zien we papavers in volle bloei, waarschijnlijk geschilderd in de zomer. Hij schildert veel bloemen, zoals tulpen, irissen en rozen. In de herfst schildert hij wilde dieren zoals fazanten en hazen. Mulders gaat de onvermijdelijke sterfelijkheid niet uit de weg en maakt haar net zo goed deel van zijn oeuvre als de bloeiperiodes. Opvallend is de schoonheid die er immer uitgaat van de werken van Mulders, hij doet dit niet bewust maar ziet de schoonheid van elk afzonderlijk moment. Alles is precies goed, prachtig, omdat het niet anders zijn kan.

Uitstekend voorbeeld hiervan is het schilderij De Belastinginners. Reymerswaele bespot hier de bureaucratische gierigheid, hebzucht en baatzucht. De twee mannen op het schilderij dragen om die reden absurdistische kledij, de linker man heeft zelfs een vrouwenhoed op. De rechterman, een personificatie van de vrek, telt met toegeknepen ogen en geniepige lach zijn opbrengsten. Er bestaan minstens zestig versies van dit schilderij, de compositie en met name het thema waren erg populair. Het waren de brengers van het kwaad, deze mensen. Een populair versje uit de zelfde tijd spreekt tevens boekdelen:

‘Een woekereer
Een meuleneer,
Een wisseleer,
Een tolleneer,
Zijn de vier evangelisten van lucifer.’

De angst voor de gevaren van hebzucht en gierigheid die hier worden uitgedrukt hadden een diepe uitwerking in Antwerpen, de drukke handelaarsstad in Noord-Europa waar Bruegel actief was voor het grootste deel van zijn carriere. Ook al is de prent gesigneerd met “P. Bruegel” in de hoek, is de print waarschijnlijk pas na de kunstenaar zijn dood in 1569 gepubliceerd. De inscriptie “Auxquatre Vents”, verwijst naar het huis In de Vier Windstreken, waar veel van Bruegels afbeeldingen pas na 1570 werden geprint.

Hij volgt haar met zijn camera als ze opgroeit en maakt talloze unieke portretten die tussen waardigheid en speelsheid lijken te balanceren. Deze tegenstelling zorgt ervoor dat het nooit gaat vervelen om naar deze portretten te kijken. In een gesprek met de fotograaf vertelde hij dat hij de oude meesters als Vermeer niet bewust nabootst maar dat hij blijkbaar niet anders kan. Het is zijn beeldtaal, het Nederlands erfgoed zit hem in de genen. Dit is ook de reden dat deze foto onlangs is aangekocht voor de Van Lanschot collectie, het portret verenigt heden en verleden. Dit doen wij ook, wij vergeten ons verleden niet en staan tevens met onze volle aandacht in het nu.

Dit schilderij is een aantal jaar later door de Amsterdamse kunstenaar Micker gemaakt. Het is dan ook een voorstelling zoals Micker dacht dat het eruit gezien zou moeten hebben, met de nodige fantasie die hij daarvoor nodig heeft gehad. Het schilderij is een van de voornaamste kunstwerken binnen onze collectie doordat zij een van de meest belangrijke momenten uit de Bossche historie weergeeft. Wij zijn een trotse Brabantse bank en vinden het belangrijk onze herkomst nooit te vergeten.

Sierhuis leefde in een tijd dat de urgentie om abstract expressionistisch te werken hoog was. Deze stijl was namelijk bij uitstek de taal van de individuele emotie en van de vooruitgangsutopie. Sierhuis schilderde zelfs een periode uitsluitend in deze stijl. Toen is ook het werk Sammer ontstaan.